Agentuurovereenkomst

Een agentuurovereenkomst is een overeenkomst waarbij een ondernemer (= de principaal) aan een zelfstandige verkoper (= de handelsagent) opdraagt om bij de totstandkoming van overeenkomsten tussen de ondernemer en derden te bemiddelen. De handelsagent zorgt voor orders en kan eventueel op naam en voor rekening van de ondernemer overeenkomsten sluiten. Doorgaans sluit de ondernemer de overeenkomsten zelf op basis van de aangeleverde orders. De handelsagent ontvangt provisie en is niet ondergeschikt aan de ondernemer. In de meeste gevallen heeft de agentuur betrekking op de verkoop van goederen.

De wet, artikel 7:428 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek, geeft voor de agentuurovereenkomst de volgende betekenis:

“De agentuurovereenkomst is een overeenkomst waarbij de ene partij, de principaal, aan de andere partij, de handelsagent, opdraagt, en deze zich verbindt, voor een bepaalde of een onbepaalde tijd en tegen beloning bij de totstandkoming van overeenkomsten bemiddeling te verlenen, en deze eventueel op naam en voor rekening van de principaal te sluiten zonder aan deze ondergeschikt te zijn.”

Inhoud is belangrijker dan de vorm

Van een agentuurovereenkomst is sprake indien is voldaan aan de voorwaarden die de wet daarvoor stelt. Met name hoe partijen uitvoering hebben gegeven aan hun rechtsverhouding is van belang. De inhoud gaat namelijk vóór de vorm. De kwalificatie die partijen hebben toegekend aan de overeenkomst is niet relevant.

Dwingend recht

Veel van de wettelijke bepalingen op het gebied van agentuur zijn (semi-)dwingend rechtelijk. Dit houdt in dat partijen daarvan niet, althans niet ten nadele van de handelsagent, in hun overeenkomst kunnen afwijken. De wettelijke bepalingen beogen de handelsagent bescherming te bieden.

Wanneer kiest u voor een agentuurovereenkomst?

U kunt als ondernemer voor een agentuurovereenkomst kiezen, indien u geen verkoper of salesmanager in (vaste) dienst wilt hebben. In dat geval kan de handelsagent in uw naam en voor uw rekening bemiddelen bij de totstandkoming van overeenkomsten. Hetzelfde geldt voor het geval dat uw onderneming niet zelf de volledige markt kan bedienen.

Handelsagent

De handelsagent kan zowel een natuurlijk persoon, zoals een zzp-er, als een rechtspersoon, zoals een besloten vennootschap, zijn.

Zelfstandigheid handelsagent

De handelsagent verricht zijn bemiddelingswerkzaamheden in zelfstandigheid. Er is geen sprake van ondergeschiktheid of een gezagsverhouding. Dit is wel het geval bij een arbeidsovereenkomst, die veel gelijkenissen kan vertonen met de agentuurovereenkomst. De verschillen zijn niet altijd even duidelijk, maar het onderscheid is essentieel. Bij een arbeidsovereenkomst gelden andere regels, die grote (financiële) gevolgen kunnen hebben voor beide partijen. Denk bijvoorbeeld aan de verplichte afdracht van loonheffing en premies.

Verplichtingen handelsagent

De handelsagent is verplicht om zorgvuldig te handelen in het belang van de ondernemer. Hij dient inlichtingen te verschaffen en verantwoorde instructies op te volgen. De inlichtingen hebben bijvoorbeeld betrekking op de overeenkomsten die hij heeft bemiddeld of afgesloten. De verantwoorde instructies kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op prijs- en betalingsvoorwaarden. Daarnaast is de handelsagent verplicht om rekening en verantwoording af te leggen.

LET OP: maak de juiste afspraken zodat wordt voorkomen de Belastingdienst uw overeenkomst als (fictieve) dienstbetrekking zal beschouwen! Leef de gemaakte afspraken in de praktijk ook na.

Duur agentuurovereenkomst

De agentuurovereenkomst kan zowel voor bepaalde tijd als onbepaalde tijd worden aangegaan. Dit impliceert dat er sprake is van een duurovereenkomst. Veelal wordt een duurzame handelsrelatie aangegaan. Indien het slechts gaat om de bemiddeling bij één of meerdere specifieke overeenkomsten, zal de overeenkomst als bemiddelingsovereenkomst kunnen worden gekwalificeerd. Daarvoor gelden niet dezelfde regels.

Agentuurovereenkomst of distributieovereenkomst?

De agentuurovereenkomst en distributieovereenkomst zijn niet altijd eenvoudig te onderscheiden. Het belangrijkste verschil tussen deze overeenkomsten is dat de distributeur in eigen naam en voor eigen rekening handelt en de handelsagent niet. De distributeur sluit namelijk overeenkomsten voor zichzelf met derden en handelt niet als vertegenwoordiger van de ondernemer/leverancier. De distributeur ontvangt winst over de wederverkoop, terwijl de handelsagent provisie ontvangt.

LET OP: de juiste kwalificatie van de overeenkomst is essentieel, aangezien de agentuurovereenkomst wettelijk is geregeld, waarbij nogal wat bepalingen van (semi-)dwingend zijn, en de distributieovereenkomst niet.

Is een schriftelijke agentuurovereenkomst verplicht?

Alhoewel een agentuurovereenkomst vormvrij is en dus niet schriftelijk hoeft te worden aangegaan, wordt aangeraden om de afspraken schriftelijk vast te laten leggen. Daarmee kunt u geschillen en rechtszaken voorkomen. Daarnaast bepaalt de wet dat zowel het delcrederebeding als het concurrentiebeding schriftelijk moet worden aangegaan, waardoor het praktischer is om alle afspraken vast te leggen.

TIP: Laat een schriftelijke agentuurovereenkomst opstellen door een kwalitatieve en betaalbare advocaat.

Daarnaast geldt dat zowel de ondernemer als de handelsagent verplicht is om de inhoud van de overeenkomst op papier te zetten en deze te ondertekenen, indien de andere partij daarom vraagt.

Wat is een delcrederebeding?

Een delcrederebeding is een afspraak waarbij wordt overeengekomen dat de handelsagent medeaansprakelijk is voor de nakoming van de overeenkomst door de derden. Het op de ondernemer rustende financiële risico wordt daarmee gedeeltelijk verschoven naar de handelsagent. Daartegenover staat doorgaans een hogere provisie. De wet stelt wel een aantal beperkingen aan een delcrederebeding.

Beëindigen van de agentuurovereenkomst

De agentuurovereenkomst eindigt:

• Van rechtswege
• Door opzegging
• Door ontbinding

LET OP: De handelsagent heeft bij het einde van de agentuurovereenkomst onder omstandigheden recht op een klantenvergoeding!

Agentuurovereenkomst opzeggen

De agentuurovereenkomst kan door beide partijen worden opgezegd indien deze voor onbepaalde tijd is aangegaan. Hetzelfde geldt indien er sprake is van een overeenkomst voor bepaalde tijd met de mogelijkheid om de overeenkomst tussentijds op te zeggen. Er dient een opzegtermijn in acht te worden genomen.

Opzegtermijn bij agentuur

De wet bepaalt dat de opzegtermijn bij agentuur vier maanden is. Nadat de overeenkomst drie jaar heeft geduurd, wordt deze termijn verlengd met één maand. Na zes jaar wordt de termijn met twee maanden verlengd. Partijen kunnen een andere termijn overeenkomen. De overeengekomen opzegtermijn mag niet korter zijn dan één maand gedurende het eerste jaar van de agentuurovereenkomst, twee maanden in het tweede jaar en drie maanden in de daarop volgende jaren. Indien partijen ervoor kiezen om langere opzegtermijn overeen te komen, dan mogen deze termijnen voor de ondernemer niet korter zijn dan voor de handelsagent.

LET OP: De opzegging moet tegen het einde van een kalendermaand gebeuren.

Hulp nodig of vragen?

Wilt u een agentuurovereenkomst laten opstellen of beoordelen? Of heeft u een vraag over uw agentuurovereenkomst? Neem dan vrijblijvend contact op met Houth Advocaat: uw kwalitatieve en betaalbare advocaat contractenrecht. Houth Advocaat is een advocatenkantoor uit Uden, heeft een landelijke dekking en staat zowel principalen als handelsagenten bij. Vooral uit Uden en het gebied tussen Nijmegen, Den Bosch en Eindhoven. U kunt Houth Advocaat telefonisch bereiken op het nummer 06 42 27 52 67 of via colin@houthadvocaat.nl.