Overeenkomst beëindigen

Er kunnen zich veel verschillende oorzaken voordoen waardoor u een gesloten overeenkomst wil beëindigen. Mogelijk wilt of kunt u uw verplichtingen op grond van de overeenkomst niet meer nakomen. Ook kunt u geen behoefte meer hebben aan de prestatie van de andere partij of komt de andere partij haar afspraken niet na. In dat geval wilt u de overeenkomst beëindigen. Afhankelijk van hetgeen partijen zijn overeengekomen en de soort overeenkomst zijn er een aantal manieren om de overeenkomst te beëindigen. In deze blog worden een aantal verschillende mogelijkheden om uw overeenkomst te beëindigen in zijn algemeenheid besproken.

Drie manieren

Er zijn grofweg drie manieren om een overeenkomst voortijdig te beëindigen. Een overeenkomst die is aangegaan voor een bepaalde duur kan van rechtswege eindigen, indien de afgesproken duur is verstreken. U kunt voortijdig een overeenkomst beëindigen door:

  • Opzegging
  • Ontbinding
  • Vernietiging

LET OP: De verschillende manieren om een overeenkomst te beëindigen hebben telkens verschillende gevolgen.

Overeenkomst beëindigen door opzegging

U kunt een overeenkomst mogelijk beëindigen door opzegging. Dit is wel afhankelijk van de soort overeenkomst en de inhoud van de overeenkomst. In de wet staan namelijk geen algemene regels omtrent opzegging van een overeenkomst. Er gelden wat betreft opzegging dan ook geen algemene regels voor alle soorten overeenkomsten. Voor een aantal specifieke overeenkomsten, zoals de arbeidsovereenkomst, huurovereenkomst, overeenkomst van opdracht en aannemingsovereenkomst, biedt de wet wel bepaalde opzeggingsmogelijkheden. Doordat algemeen geldende regels in de wet ontbreken, wordt deze beëindigingsmogelijkheid veelal in het contract opgenomen. Op die manier wordt een opzeggingsmogelijkheid gecreëerd. De voorwaarden en gevolgen worden dan door partijen zelf bepaald. Vaak wordt in de algemene voorwaarden aandacht besteed aan de opzegging.

LET OP: veelal wordt er in contracten gesproken over “annulering” of simpelweg “beëindiging”. Hiermee wordt meestal opzegging bedoeld.

Het is verstandig om vooraf na te gaan of uw overeenkomst voorziet in een opzeggingsmogelijkheid. De voorwaarden en gevolgen zijn daarbij tevens van belang. Ook voor toekomstige contracten is het verstandig om stil te staan bij een eventuele opzeggingsmogelijkheid. Laat u daaromtrent adviseren door een kwalitatieve en betaalbare advocaat contractenrecht. Daar kunt u uw voordeel mee doen.

Overeenkomst beëindigen door ontbinding

Daarnaast kunt u een overeenkomst beëindigen door ontbinding. Deze algemeen geldende beëindigingsgrond is in de wet vastgelegd. Om een overeenkomst te ontbinden dient te zijn voldaan aan een aantal vereisten. Er moet namelijk sprake zijn van een:

  • Wederkerige overeenkomst
  • Tekortkoming in de nakoming
  • Verzuim voor zover nakoming niet blijvend of tijdelijk onmogelijk is

De bewijslast rust op degene die de overeenkomst wenst te ontbinden. De partij die zijn verplichtingen niet is nagekomen, kan zich verweren door zich op het standpunt stellen dat de tekortkoming geen ontbinding rechtvaardigt. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn indien de tekortkoming slechts van geringe betekenis is of aan de schuldeiser een redelijk alternatief ten dienste staat.

De wet, artikel 6:265 van het Burgerlijk Wetboek, stelt het volgende omtrent ontbinding:

“1. Iedere tekortkoming van een partij in de nakoming van een van haar verbintenissen geeft aan de wederpartij de bevoegdheid om de overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden, tenzij de tekortkoming, gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis, deze ontbinding met haar gevolgen niet rechtvaardigt.
2. Voor zover nakoming niet blijvend of tijdelijk onmogelijk is, ontstaat de bevoegdheid tot ontbinding pas, wanneer de schuldenaar in verzuim is.”

Gevolgen ontbinding

Een overeenkomst ontbinden kan via de rechter. Dit is in bepaalde gevallen echter niet noodzakelijk. Een schriftelijke verklaring van de ontbinding kan voldoende zijn. Door de ontbinding van een overeenkomst worden partijen bevrijd van de verplichtingen uit de overeenkomst. Voor zover de verplichtingen al zijn nagekomen, ontstaat er tussen partijen een verplichting om deze ongedaan te maken. Indien een product bijvoorbeeld reeds is geleverd, dient het product te worden geretourneerd. In bepaalde situaties kan een reeds verrichte prestatie niet meer ongedaan worden gemaakt. In die gevallen treedt daarvoor een vergoeding in de plaats.

LET OP: de ontbinding van uw overeenkomst heeft geen terugwerkende kracht.

Overeenkomst beëindigen door vernietiging

Volgens de wet kan een overeenkomst in verschillende gevallen worden vernietigd.  Het gaat om situaties waarbij de wil van de handelende partij op onregelmatige wijze tot stand is gekomen. Ook wel zogeheten wilsgebreken genoemd. U kunt een overeenkomst beëindigen door vernietiging, indien deze tot stand is gekomen onder invloed van, dan wel door:

  • Dwaling
  • Bedreiging
  • Bedrog
  • Misbruik van omstandigheden

Gevolgen vernietiging

Een overeenkomst vernietigen kan via de rechter. Dit is in veel gevallen echter niet noodzakelijk. Een schriftelijke verklaring van de vernietiging is voldoende. Bij vernietiging van een overeenkomst wordt geacht dat deze overeenkomst nooit heeft bestaan. Dit komt doordat vernietiging wel terugwerkende kracht heeft. De vernietiging werkt dus terug tot het moment waarop de overeenkomst is gesloten. Dit heeft tot gevolg dat de ontvanger (achteraf bezien) nimmer eigenaar is geworden van het reeds geleverd product. Het product heeft het vermogen van de verkoper dan ook nimmer verlaten. De eigenaar kan zijn product revindiceren. Reeds betaalde bedragen kunnen op grond van het leerstuk van de onverschuldigde betaling worden teruggevorderd.

TIP: een geslaagd beroep op vernietiging van uw overeenkomst kan in geval van faillissement van de andere partij gunstiger voor u uitpakken dan een geslaagd beroep op ontbinding van uw overeenkomst.

Dwaling

Een overeenkomst die tot stand is gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten, is vernietigbaar. De oorzaak van de onjuiste voorstelling van zaken kan het gevolg zijn van:

  • de inlichtingen van de wederpartij
  • de schending van de mededelingsplicht
  • wederzijdse dwaling

Bij dwaling is geen opzet vereist. Bij een uitsluitend toekomstige omstandigheid kan er geen sprake zijn van dwaling.

Bedreiging

In geval van bedreiging kan een overeenkomst worden vernietigd door het “slachtoffer”. Onder bedreiging wordt verstaan het in het vooruitzicht stellen van nadeel. Hieronder valt ook chantage. De dreiging hoeft niet tot het “slachtoffer” gericht te zijn, maar kan ook tot een derde zijn gericht. De bedreiging moet wel onrechtmatig zijn en zodanig van aard zijn dat een redelijk oordelend mens daardoor wordt beïnvloed. Ook dient er een causaal verband te bestaan tussen de bedreiging en het sluiten van de overeenkomst.

Bedrog

Ook in geval van bedrog kan een overeenkomst worden vernietigd. Van bedrog is sprake indien het “slachtoffer” door een kunstgreep wordt bewogen om een overeenkomst aan te gaan. Voorbeelden van een kunstgreep zijn het doen van onjuiste mededelingen, het verzwijgen van een feit, het aannemen van een valse hoedanigheid, het manipuleren met stukken en het organiseren van een scheve steekproef. Hierbij is telkens vereist dat de bedrieger de ander opzettelijk misleidt.

LET OP: een aanprijzing in algemene bewoordingen van een bepaald product, zoals “de allerbeste…”, levert op zichzelf geen bedrog op. Ook al is de aanprijzing onwaar. 

Misbruik van omstandigheden

Tot slot kan ook in geval van misbruik van omstandigheden een overeenkomst worden vernietigd. Daarvan is sprake indien iemand in een bijzondere omstandigheid verkeert en de ander bevordert dat deze persoon een overeenkomst sluit. Terwijl deze persoon weet, althans behoort te weten, dat de ander door de bijzondere omstandigheid wordt bewogen om de overeenkomst aan te gaan. Er wordt dus misbruik gemaakt van de zwakke positie van de ander ten gunste van zichzelf. Een aantal voorbeelden van bijzondere omstandigheden zijn de noodtoestand, afhankelijkheid, lichtzinnigheid of abnormale geestestoestand. Wederom dient er sprake te zijn van een causaal verband tussen de omstandigheden en het sluiten van de overeenkomst.

LET OP: de wet bepaalt voor verschillende benoemde overeenkomsten een aantal (dwingendrechtelijke) beëindigingsmogelijkheden en vereisten. Laat u dus vooraf goed informeren over uw mogelijkheden om uw overeenkomst te beëindigen. Iedere zaak is uniek.

Hulp nodig of vragen?

Heeft u hulp nodig of vragen over een overeenkomst beëindigen? Het is van belang dat u kiest voor de juiste manier om uw overeenkomst te beëindigen. Een verkeerde keus kan grote (financiële) gevolgen hebben. Neem vrijblijvend contact op met Houth Advocaat: uw kwalitatief en betaalbaar advocatenkantoor Uden. Houth Advocaat bedient niet alleen cliënten uit Uden en het gebied tussen Eindhoven, Den Bosch en Nijmegen, maar uit het hele land. U kunt Houth Advocaat telefonisch bereiken op het nummer 06 42 27 52 67 of via colin@houthadvocaat.nl.