Wat betekent een faillissement?

Wat is een faillissement? Een faillissement betekent een algemeen beslag op het gehele vermogen van de schuldenaar ten gunste van alle schuldeisers gezamenlijk. Zowel rechtspersonen als natuurlijke personen kunnen failliet worden verklaard. Dit betekent dat onder meer verenigingen, besloten vennootschappen, stichtingen en personen van vlees en bloed in een faillissement terecht kunnen komen.

Wat is het doel van een faillissement?

Het doel van een faillissement is om het gehele vermogen van de schuldenaar te verdelen onder alle schuldeisers. De rechter stelt een curator aan, die het beheer en de beschikking over het gehele vermogen van de schuldenaar overneemt. Door het faillissement verliest de failliet het beheer en de beschikking over zijn vermogen. De curator is daarnaast belast met de vereffening van de faillissementsboedel. Dit betekent dat het de taak van de curator is om het vermogen van de schuldenaar te gelde te maken en te verdelen over de schuldeisers. De faillissementswet bepaalt de voornaamste spelregels in het kader van een faillissement. Daarin is onder meer bepaald dat een schuldeiser zijn vordering in beginsel alleen kan verhalen door deze ter verificatie aan te melden bij de curator.

De wet, artikel 1 van de Faillissementswet, geeft het uitgangspunt voor een faillissement:

” 1. De schuldenaar, die in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen, wordt, hetzij op eigen aangifte, hetzij op verzoek van een of meer zijner schuldeisers, bij rechtelijk vonnis in staat van faillissement verklaard.

2. De faillietverklaring kan ook worden uitgesproken, om redenen van openbaar belang, op verzoek van het Openbaar Ministerie.”

Voorwaarden aanvraag faillissement

Het uitgangspunt voor een faillissementsaanvraag is dat een schuldenaar verkeert in de toestand dat hij heeft opgehouden te betalen. Van een dergelijke toestand is sprake indien een schuldenaar ten minste twee verschillende schuldeisers heeft. Er dient dus sprake te zijn van een steunvordering, indien er slechts één verzoeker is. Waarbij geldt dat minstens één vordering opeisbaar is op het moment van de behandeling van het faillissementsverzoek. Een rechter zal een schuldenaar failliet verklaren indien op basis van de feiten en omstandigheden summierlijk is gebleken dat aan deze voorwaarden is voldaan.

De behandeling van een faillissementsverzoek omvat doorgaans een kort en eenvoudig onderzoek door de rechter. De feiten en omstandigheden die door een schuldeiser worden aangevoerd hoeven dan ook niet te voldoen aan de gewone bewijsregels zoals in een bodemprocedure. Uit dit korte en eenvoudige onderzoek moet het bestaan van de vorderingen blijken.

Door wie kan een faillissement worden aangevraagd?

Een faillissement kan door drie verschillende partijen worden aangevraagd, namelijk:

• Een faillissement kan door de schuldenaar zelf worden aangevraagd. Dit wordt een faillissement op eigen aangifte genoemd.
• Een faillissement kan door één of meerdere schuldeisers worden aangevraagd.
• De rechter kan de schuldsaneringsregeling beëindigen, waarna de schuldenaar in bepaalde gevallen in staat van faillissement zal verkeren.
• Een faillissement kan door het Openbaar Ministerie worden verzocht met als aanvullende voorwaarde dat het verzoek tot faillietverklaring door het algemeen belang wordt gerechtvaardigd.

LET OP: Wilt u het faillissement van een schuldeiser aanvragen? Dan is een advocaat verplicht! Voor het aanvragen van uw eigen faillissement of van uw rechtspersoon is een niet advocaat verplicht.  

Bent u van plan om uw eigen faillissement of van uw onderneming aan te vragen? Laat u dan goed adviseren, zodat voor u de beste oplossing wordt bereikt. Een faillissement aanvragen is namelijk niet de enige oplossing bij (tijdelijke) liquiditeitsproblemen.

Verweer voeren tegen een faillissementsverzoek

Het komt geregeld voor dat personen of rechtspersonen (tijdelijk) niet aan hun betalingsverplichtingen (kunnen) voldoen. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Mogelijk bent u als schuldenaar het oneens met een tegen u ingediend faillissementsverzoek. Wat kunt u in dat geval doen om te voorkomen dat de rechter het faillissementsverzoek toewijst?

U kunt verweer voeren tegen het ingestelde verzoek. Dit betekent dat u de rechtbank laat weten dat u het oneens bent met het faillissementsverzoek. U kunt uw bezwaren kenbaar maken door middel van het (laten) indienen van een verweerschrift of door het (laten) voeren van mondeling verweer tijdens de zitting. U bent als verwerende partij niet verplicht om een advocaat in te schakelen, maar het is wel sterk aan te bevelen om vooraf juridisch advies in te winnen! De gevolgen van een faillissement zijn namelijk groot.  Voor u als schuldenaar geldt dat u niet kan volstaan met het enkel ontkennen van de schuld. De gegrondheid van uw verweer moet (ook) uit het korte en eenvoudige onderzoek blijken. Zorg dus dat u goed beslagen ten ijs komt.

Daarnaast bestaat nog de mogelijkheid om als schuldenaar in verzet komen of hoger beroep in te stellen. Dit kan erin resulteren dat de rechter het vonnis met daarin de faillietverklaring vernietigt.

Wat zijn de gevolgen van een faillissement?

Een faillissement wordt uitgesproken aan de hand van een vonnis. In het vonnis wordt de curator aangesteld. Ook wordt daarin de rechter-commissaris benoemd, die die de curator controleert. Een vonnis, waarin een schuldenaar failliet is verklaard, hoeft niet in kracht van gewijsde te zijn gegaan. Dit betekent dat de gevolgen van een faillissement meteen na het vonnis intreden. Een faillissement heeft verschillende grote gevolgen, namelijk:

• De failliet is vanaf 0:00 uur van de dag van een faillissement beschikkingsonbevoegd. Hij verliest het beheer en de beschikking over zijn vermogen. Wat betreft de beschikkingsonbevoegdheid is er sprake van terugwerkende kracht, aangezien een vonnis altijd later op de desbetreffende dag (bijvoorbeeld om 12:00 uur) wordt uitgesproken door de rechter. Hierboven is reeds uiteengezet dat het de taak van de curator is om de failliete boedel te beheren en te vereffenen. Dit betekent dat de curator het vermogen van de schuldenaar te gelde maakt en verdeelt over de schuldeisers. Indien de schuldenaar op de dag van het faillissement nog handelingen heeft verricht, kan de curator deze ongedaan maken. Dergelijke handelingen zijn namelijk nietig.
• Tijdens een faillissement worden geen dwangsommen meer verbeurd.
• Er geldt een postblokkade. Dit betekent dat de post die gericht is aan de failliet naar de curator wordt verzonden. Op last van de rechter mag de curator de post van de failliet openen.
• Lopende beslagexecuties komen ten eind, tenzij zowel de executoriale verkoop als levering reeds zijn afgerond vóór een faillissement. Hiermee wordt bedoeld vóór het vonnis.
• Gelegde beslagen komen door de faillietverklaring te vervallen. Dit geldt zowel voor conservatoir als executoriale beslagen. De curator oefent vervolgens de rechten uit die aan de beslaglegger waren toegekend. De beslagobjecten vallen in faillissement en strekken tot verhaal voor alle schuldeisers.
• De curator zal als procespartij optreden, indien de gerechtelijke procedures te maken hebben met de faillissementsboedel.
• De natuurlijke persoon of rechtspersoon die failliet is verklaard, is verplicht om alle medewerking te verlenen aan het beheer en de vereffening van de boedel. De failliet is verplicht om alle inlichtingen aan de rechter-commissaris, de curator en de commissie (die bestaat uit schuldeisers) te verschaffen als dit van hem wordt verlangd. Ook is de failliet verplicht om uit eigen beweging de curator in te lichten over alle feiten en omstandigheden die voor de omvang, het beheer en de vereffening van de bedoel van belang zijn. Deze medewerkings- en inlichtingenplicht rust bij een faillissement van een rechtspersoon onder meer op diens (voormalig) bestuurders, feitelijke beleidsbepalers en commissarissen.

LET OP: De failliet wordt niet handelingsonbekwaam door het faillissement.  

Einde van een faillissement

Een faillissement kan op verschillende manieren ten einde komen, namelijk:

• Doordat de schuldenaar in verzet of hoger beroep gaat en erin slaagt om de rechter te overtuigen dat er niet (meer) is voldaan aan de geldende voorwaarden voor een faillissement. De rechter kan het vonnis met daarin de faillietverklaring in dat geval vernietigen.
• Een faillissement kan worden opgeheven en de rechtspersoon worden ontbonden indien er onvoldoende baten (vermogen) beschikbaar zijn om de faillissementskosten en de hoogste schuldeisers in rang te betalen.
• Een faillissement kan eindigen door een vereenvoudigde afwikkeling van het faillissement. Dit betekent dat de afhandeling van de concurrente vorderingen achterwege blijft. Deze wijze van afwikkeling is mogelijk indien aannemelijk is dat het vermogen van de schuldenaar onvoldoende is om de concurrente schuldeisers te voldoen. Een verificatievergadering blijft dan achterwege. In dit geval kunnen de faillissementskosten en de hoogste schuldeisers in rang wel (deels) worden betaald.
• Een faillissement kan eindigen nadat een akkoord is bereikt met de schuldeisers. Dit betekent veelal dat de schuldenaar aanbiedt om een percentage van de vorderingen van iedere schuldeiser te betalen. Daarbij doen de schuldeisers afstand van de rest van hun vordering. Het merendeel van de schuldeisers moet toestemming geven. De rechter dient een aangeboden akkoord goed te keuren (homologatie). Dit gebeurt bij beschikking. De schuldenaar kan slechts één keer een akkoord aanbieden.
• Een faillissement van een natuurlijk persoon kan door de rechter worden omgezet in een schuldsanering. Dit is niet mogelijk bij een faillissement van een rechtspersoon.
• Een faillissement kan eindigen door vereffening, nadat de staat van insolventie is ingetreden. De staat van insolventie treedt in als een verificatievergadering achterwege blijft zoals bij de hierboven beschreven vereenvoudigde afwikkeling van het faillissement. Daarnaast treedt de staat van insolventie in als er geen akkoord is bereikt met de schuldeisers. Dit betekent dat de curator het vermogen te gelde zal maken (voor zover dat niet reeds is gebeurd. De opbrengst daarvan wordt over de schuldeisers verdeeld aan de hand van een uitdelingslijst. De curator hanteert hiervoor een rangorde. De staat van insolventie heeft tot gevolg dat de failliete rechtspersoon wordt ontbonden.

Hulp nodig of vragen?

Hierboven is de vraag “Wat betekent een faillissement?” beantwoord. Heeft u een vraag over wat de gevolgen van een faillissement zijn? Of wat een faillissement voor u als schuldeiser of schuldenaar betekent? Neem dan vrijblijvend contact op met Houth Advocaat: uw kwalitatief en betaalbaar advocatenkantoor uit Uden. Houth Advocaat heeft een landelijke dekking en staat zowel schuldeisers als schuldenaren bij. Met name uit Uden en het gebied tussen Eindhoven, Den Bosch en Nijmegen. U kunt Houth Advocaat telefonisch bereiken op het nummer 06 42 27 52 67 of via colin@houthadvocaat.nl.