Recht van overpad opheffen
Wilt u een recht van overpad opheffen? Het recht van overpad is één van de meeste bekende voorbeelden van een erfdienstbaarheid. Het geeft aan derden het recht om over het perceel van een ander te gaan om zodoende een ander perceel te bereiken. Door het recht van overpad is de eigenaar van het perceel, ook wel het “dienende erf” genoemd, verplicht om te dulden dat derden gebruik maken van zijn perceel om veelal hun eigen perceel te bereiken. Het te bereiken perceel van deze derden wordt het “heersende erf” genoemd. Meestal geldt het recht van overpad tussen buren met aan elkaar grenzende percelen. In deze blog wordt ingegaan op het opheffen van het recht van overpad.
TIP: partijen kunnen onderling tot overeenstemming komen, waarbij de eigenaar van het heersende erf afstand doet van het recht van overpad.
In de wet, het eerste lid van artikel 5:70 van het Burgerlijk Wetboek, wordt een erfdienstbaarheid als volgt beschreven:
“Een erfdienstbaarheid is een last, waarmede een onroerende zaak – het dienende erf – ten behoeve van een andere onroerende zaak – het heersende erf – is bezwaard.”
Wie kan het recht van overpad opheffen?
De rechter kan het recht van overpad opheffen op vordering van de eigenaar van het dienende erf. De eigenaar van het dienende erf is degene die moet dulden dat de ander gebruik maakt van zijn perceel. Het opheffen van het recht van overpad kan – kort gezegd – in de volgende gevallen:
- Bij onvoorziene omstandigheden
- Bij strijd met het algemeen belang
- Bij onmogelijke uitoefening of geen redelijk belang
Deze gevallen zullen hieronder nader worden toegelicht.
LET OP: de rechter kan aan de opheffing van het recht van overpad voorwaarden verbinden.
Bij onvoorziene omstandigheden
De rechter kan het recht van overpad opheffen op verzoek van de eigenaar van het dienende erf bij onvoorziene omstandigheden. De onvoorziene omstandigheden moeten dusdanig van aard zijn dat naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ongewijzigde instandhouding van het recht van overpad niet kan worden gevergd. De rechter zal daarbij in ieder geval rekening houden met het belang van de stabiliteit van de rechtsverhouding die uit het zakelijke recht voortvloeit.
Bij strijd met het algemeen belang
Het recht van overpad kan op verzoek van de eigenaar van het dienende erf door de rechter worden opgeheven bij strijd met het algemeen belang. Hiervoor geldt een termijn van twintig jaar. Het gaat hierbij om de situatie dat het recht van overpad diens nut heeft verloren. Een voorbeeld van strijd met het algemeen belang is de toenemende verstedelijking van agrarische gebieden, waardoor het recht van overpad zijn zin verliest en zelfs wenselijke bebouwing tegenhoudt.
Bij onmogelijke uitoefening of geen redelijk belang
Indien de uitoefening van het recht van overpad onmogelijk is geworden of de eigenaar van het heersende erf geen redelijk belang meer heeft bij de uitoefening daarvan, kan de rechter op verzoek van de eigenaar van het dienende erf het recht van overpad opheffen. Daarbij dient niet aannemelijk te zijn dat het redelijk belang terug zal keren. Bij de beoordeling van dit geval gaat de rechter enkel uit van de belangen aan de zijde van de eigenaar van het heersende erf. De belangen van de eigenaar van het dienende erf spelen hierbij dus geen rol. Daarop bestaat nog wel de uitzondering, indien er sprake is van misbruik van bevoegdheid. Er is geen redelijk belang aanwezig indien de voortzetting van het recht van overpad voor de gerechtigde niet van betekenis moet worden geacht. Daaraan zal niet snel zijn voldaan.
Opheffing van een oud recht van overpad
Voor een oud recht van overpad, dat reeds op 1 januari 1992 bestond, geldt dat het recht niet kan worden opgeheven in het geval van onvoorziene omstandigheden of strijd met het algemeen belang. Het desbetreffende artikel bestond destijds namelijk nog niet. Hierdoor hebben de partijen bij de vestiging van het oude recht van overpad geen rekening kunnen houden met deze opheffingsgronden. Tevens geldt dat de rechter in het kader van een verzoek tot wijziging geen rekening zal houden met onvoorziene omstandigheden die zich vóór 1 januari 1992 hebben voorgedaan. Opheffing van een oud recht van overpad wordt zodoende door de wet beperkt. Eventueel kan het oude recht van overpad wel worden gewijzigd bij strijd met het algemeen belang.
LET OP: op vordering van de eigenaar van het heersende erf kan de rechter het recht van overpad wijzigen. Opheffing op vordering van de eigenaar van het heersende erf is niet mogelijk.
Ontstaan recht van overpad
Het recht van overpad kan slechts op twee manieren ontstaan, namelijk door:
- Vestiging
- Verjaring
Deze twee manieren worden hieronder kort toegelicht.
Vestiging recht van overpad
De eerste manier waarop het recht van overpad kan ontstaan is door vestiging. Dit geschiedt door de eigenaar van het heersende erf en de eigenaar van het dienende erf door vastleggen in een notariële akte bij de notaris. De akte wordt vervolgens ingeschreven in de openbare registers van het Kadaster.
Recht van overpad verjaring
De tweede manier waarop het recht van overpad kan ontstaan is door verjaring. Het recht kan zowel door verkrijgende als bevrijdende verjaring ontstaan. Voor verkrijgende verjaring is onafgebroken bezit te goeder trouw vereist voor de duur van 10 jaar. Voor bevrijdende verjaring geldt een termijn van 20 jaar en is te goeder trouw niet vereist. De verkrijging door verjaring kan tevens in de openbare registers van het Kadaster worden ingeschreven.
Hulp nodig of vragen?
Uit het voorgaande volgt dat opheffing van het recht van overpad niet eenvoudig is. In bepaalde gevallen is het mogelijk om met succes het recht van overpad op te heffen of te wijzigen. Heeft u vragen over het recht van overpad opheffen? Neem dan vrijblijvend contact op met Houth Advocaat: uw kwalitatieve en betaalbare advocaat. Houth Advocaat is een advocatenkantoor uit Uden, heeft een landelijke dekking en adviseert en procedeert over het opheffen van het recht van overpad. U kunt Houth Advocaat telefonisch bereiken op het nummer 06 42 27 52 67 of via colin@houthadvocaat.nl.
